بیماری سالَک یا لیشمانیوز پوستی
بیماری سالَک یا لیشمانیوز پوستی
لیشمانیوز پوستی,بیماری لیشمانیوز پوستی,لیشمانیوز پوستی در بارداری,علائم لیشمانیوز پوستی,درمان لیشمانیوز پوستی,درمان لیشمانیوز پوستی با طب سوزنی,مواد غذایی مناسب برای درمان لیشمانیوز پوستی,لیشمانیوز پوستی را چگونه درمان کنیم,لیشمانیوز پوستی در کودکان,لیشمانیوز پوستی در بزرگسالان,لیشمانیوز پوستی در نوزادان,لیشمانیوز پوستی در بهار,لیشمانیوز پوستی در تابستان,لیشمانیوز پوستی در پاییز,لیشمانیوز پوستی در زمستان,آشنایی با لیشمانیوز پوستی,همه چیز در مورد لیشمانیوز پوستی,لیشمانیوز پوستی واگیردار است,لیشمانیوز پوستی و درمان آن,ورزشهای مناسب برای درمان لیشمانیوز پوستی
به گزارش بی اس ام اس زخم سالک به دو نوع خشک و مرطوب تقسیم می‌شود.سالَک یا لیشمانیوز پوستی (نام‌های رایج در افغانستان: سال‌دانه یا دانه‌سال) شایع‌ترین نوع بیماری پوستی لیشمانیاز است که بر اثر گزش جنس ماده نوعی پشه خاکی به انسان منتقل می‌شود. عامل این بیماری انگلی به نام لیشمانیا است.سالک نوعی بیماری پوستی است که بیشتر در مناطق گرمسیری مشاهده می‌شوداین بیماری از راه گزش نوعی پشه خاکی که در مکان‌های گرم و مرطوب مثل زیر زمین‌خانه‌ها، فضاهای متروک، پشت لوازم و اشیای ثابت منزل و… زندگی می‌کنند، به انسان منتقل می‌شود. یکی دیگر از راه‌های انتقال این بیماری، تماس زخمهای عادی با ترشحات زخم سالک است.عامل بیماری سالک انگلی به نام لیشمانیا است که در زخمهای سالک وجود دارد که با خونخواری پشه از محل زخم سالک، وارد بدن پشه می‌شود و چرخه انتقال آن طی می‌شود.زخم سالک به دو نوع خشک و مرطوب تقسیم می‌شود. در سالک خشک تعداد زخم‌ها کم و بدون درد است و زخم‌ها از نظر ظاهری هم خشک هستند اما سالک مرطوب دردناک است یا گستره وسیع‌تری از زخم‌ها که این نوع سالک بیشتردر دست و پا دیده می‌شود.
سالک خشک به نوعی بیماری مشترک انسان و سگ به شمار می‌رود به طوری که سگ‌ها منبع این بیماری به شمار می‌روند.مهم‌ترین منبع بیماری سالک مرطوب جوندگانی مثل موش‌های صحرایی هستند.در ایران 2 نوع از این بیماری وجود دارد که توسط 2 گونه انگل ایجاد می شود. نوع خشک یا شهری و نوع مرطوب یا روستایی. سالک خشک یا شهری که توسط گونه انگل لیشمانیا تروپیکا ایجاد می شود. در این نوع پس از یک دوره کمون بیش از دو ماه، ندول کوچکی درمحل گزش به رنگ قرمز قهوه ای ظاهر می شود و بتدریج طی 6 ماه بزرگتر می شود و معمولا در مرکز آنها زخم سطحی ایجاد می شود و دلمه می بندد. در صورت عدم درمان معمولا طی 12-8 ماه ضایعه روبه بهبودی می رود و از خود جوشگاه به جای می گذارد دوره زمانی این نوع سالک از نوع مرطوب طولانی تر است. سالک مرطوب یا روستایی توسط گونه لیشمانیا ماژور ایجاد می شود. در این بیماری پس از دوره کمون کمتر از دو ماه در محل گزش دانه جوش مانندی ایجاد می شود. طی 3-2 ماه زخم بزرگتر شده و گاهی اطراف آن ندول های کوچک و متعدد ظاهر می شود که از عوارض این بیماری محسوب می شود. گاهی ممکن است انگل از طریق مسیر لنفاتیک گسترش پیدا کند. بهبود معمولا طی 6-2 ماه دیده می شود و جوشگاهی از آن باقی می ماند.
آمپول گلوکانتیم داروی موثر در درمان سالک است.
روشهای تشخیص
در صورت پیدایش یک یا چند زخم جلدی در
مناطقی که سالک به عنوان بیماری بومی وجود دارد و در مناطقی که پشه خاکی
دیده می شود بایستی به احتمال وجود بیماری توجه شود.تشخیص قطعی بر اساس
مشاهده انگل لیشمانیا در ضایعات حاصله پس از تهیه نمونه و رنگ آمیزی و
همچنین استفاده از محیط کشت مخصوص می باشد.
روشهای پیشگیری از بیماری سالک
در حال حاضر اقدامات پیشگیری کننده شامل‌موارد زیر می‌باشد:
1- حذف عوامل مساعد کننده
بهسازی و ترمیم شکاف دیوارها در مناطق مسکونی و نگهداری دام و طیور
بهسازی کانالهای روباز،دفع صحیح فاضلاب و تفاله های ساختمانی
جمع آوری و دفع صحیح فاضلاب و نخاله های ساختمانی
اتلاف سگهای ولگرد و مبارزه با جوندگان
تخریب و تسطیح اماکن مخروبه و متروکه
2- محافظت در برابر نیش پشه
نصب توری ریز بر روی پنجره ها و دربهای ورودی
استفاده از پشه بند معمولی و ترجیحا آغشته به حشره کش که برای مدت طولانی اثر آن باقی می ماند.
استفاده از پمادها و مواد دور کننده حشرات هنگام استراحت و خواب در مناطق آلوده
پوشانیدن زخمهای سالکی به منظور جلوگیری از آلوده شدن پشه خاکی های جدید و انتشار بیماری به دیگران
3- سمپاشی
با توجه به عوارض زیست محیطی سم و تاثیر کم
آن در کنترل بیماری فقط در نوع شهری می توان در کنار دیگر اقدامات بهسازی و
پیشگیری در شرایط خاص گاهی از این روش استفاده نمود. معمولا سمپاشی موجب
مهاجرت پشه ها به مناطق مجاور و پیدا شدن انواع مقاوم ناقل می شود و بهترین
راه برای از بین بردن رشد و تکثیر پشه خاکی بهسازی محیط است.
چگونه از انتقال بیماری به افراد خانواده و سایرین پیشگیری کنیم؟
درمان منظم و به مدت لازم موجب از بین رفتن
انگل در زخم و بهبودی می شود و مانع از انتقال بیماری به دیگران می شود.
بعلاوه پیشگیری ازگزش پشه و پوشاندن دائمی زخم می باشد. سایر اقدامات لازم
شامل استفاده از دورکننده های حشرات در اطراف زخم، اسپری حشره کش داخل
خانه،استفاده از پشه بند آغشته به سم بخصوص در زمان غروب و طلوع خورشید،
نصب توری در پنجره ها، استفاده از پرده های آغشته به سم در مقابل پنجره ها و
دربهای ورودی، معدوم و مدفون کردن صحیح زباله ها و نخاله های ساختمانی ،
بهسازی محیط.
عامل بیماری سالک انگلی به نام لیشمانیا است.
درمان سالک
انتخاب روش درمان در صلاحیت پزشک متخصص پوست
مو است. بهتر است هم زمان از چند روش بهره گرفته شود تا از ایجاد مقاومت
دارویی جلوگیری شود. داروهای موثر به اجمال عبارتند از : تزریق آمپول
گلوکانتیم در حاشیه زخم، سرمادرمانی یا کرایوتراپی ، تزریق عضلانی آمپول
گلوکانتیم و پمادپارومومایسین.
آمپول گلوکانتیم داروی موثردر درمان سالک است
واکسن و لشمانیزاسیون
هنوز واکسن موثری برعلیه سالک وجود
ندارد.لشمانیزاسیون به معنی تلقیح انگل زنده و ایجاد زخم در مناطق پوشیده
بدن است .با این روش از بروز زخم در صورت پیشگیری می شود. بیماری که یک بار
به سالک مبتلا می شود تا 90% نسبت به انگل ایمنی پیدا می کند.
گردآوری: بخش سلامت و بهداشت بیتوته
منابع:tehranhair.com
mums.ac.ir
fa.pasteur.ac.ir
salak.persianblog.ir
chamranhospital.ir
بیماری سالَک یا لیشمانیوز پوستی
